Թուրք մտավորականը՝ հայկական մշակույթի, ցեղասպանության և «ներողության» մասին
Հայաստանի, Վրաստանի, Իրանի ու Ադրբեջանի մշակույթով հետաքրքրված Բուրա Գիրիթլիօղլուին հյուրընկալել էր «Առավոտը»։ Ազգությամբ թուրք մեր զրուցակիցը, որը ծնունդով Ստամբուլից է, նշեց, որ հայերի եւ հայկական մշակույթի մասին լսել է դեռ մանկուց։ Թուրք մտավորականը՝ հայկական մշակույթի, ցեղասպանության և «ներողության» մասին։
«Հայրս մանուկ հասակից է զրկվել ծնողներից։ Նրան խնամել են հորաքույրս եւ նրա ազգությամբ հայ ամուսինը,- նշեց Գիրիթլիօղլուն, հետո էլ շարունակեց,- 1-2 տարեկան էի, երբ ընտանիքս տեղափոխվեց Գերմանիա, որտեղ բնակվեցինք շուրջ 5 տարի։ Այնուհետեւ մեկնեցինք Ամերիկա։ 18 տարեկանում ընդունվեցի քոլեջ, այն ավարտելուց հետո ստացա ինժեներ-մետալուրգի որակավորում…»։
Իսկ թե ո՞ր տարիքից ու ընդհանրապես երբվանից է նրան «ձգել» մշակույթը հարցին՝ մեր զրուցակիցը պատասխանեց. «ԱՄՆ-ից վերադառնալով ծննդավայր՝ Ստամբուլի արվեստի քոլեջում ուսանելուց հետո ձեռք բերեցի էթնո-երաժշտագետի մասնագիտություն, պաշտպանելով վրացական վոկալ-պոլիֆոնիկ երգչախմբային արվեստին վերաբերող թեզ։ Նշեմ, որ երգչախմբային երգեցողությունն ինձ գրավեց դեռեւս ԱՄՆ-ում քոլեջում ուսանելու տարիներին։ Այնտեղ ես հաճախում էի երգչախմբի փորձերի, ուսումնասիրում նաեւ դաշնամուր եւ հոբոյ։ Տարիների ընթացքում երգել եմ շուրջ 15 երգչախմբերում՝ ԱՄՆ-ում, Անգլիայում, Հոլանդիայում եւ Թուրքիայում»։
Հավելեց նաեւ, որ 2005թ. ինքը Ստամբուլում հիմնել է երգչախումբ, որը գոյատեւել է շուրջ 5 տարի։ Այն ունեցել է 2 խմբավար, որից մեկը ազգությամբ հայ (անունը չբարձրաձայնեց)։
Դիտարկմանը, հասկանալի է, որ իրեն ավելի շատ հետաքրքրում է հայկական խմբերգային երաժշտությունը, Բուրան պատասխանեց, որ ինքը, թեեւ հանդիսատեսի կարգավիճակով դեռեւս ներկա չի եղել հայկական երգչախմբերից որեւէ մեկի համերգին, բայց առցանց ծանոթացել է մի քանիսի արվեստին եւ տպավորված է «Հովեր» երգչախմբի կատարումներով։
«Օրերս «Արամ Խաչատրյան» համերգասրահում վայելեցի «Հովերի» կատարումը։ Երգչախումբն ու ձեր ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը ներկայացրին Վաչե Շարաֆյանի «Ռեքվիեմը»,- հավելեց Բուրան։ Ռեպլիկին, թե ի՞նչն է կոնկրետ գրավել կամերային երգչախմբի կատարումներում, մեր զրուցակիցն այսպես ձեւակերպեց ասելիքը՝ «Հովերը» ցանկացած ստեղծագործություն մատուցում է պարզ ու մատչելի։ Զրույցի ընթացքում պարզեցինք, որ Գիրիթլիօղլուն ունի բանաստեղծությունների 2 ժողովածու։
Երկրորդից պատրաստվում է ծաղկաքաղ անել եւ հրատարակել մի քանի լեզվով, այդ թվում՝ հայերեն։ Երեւանում գտնվելու օրերին էլ ցանկություն ունի հանդիպել «Հովերի» խմբավարի՝ Սոնա Հովհաննիսյանի հետ, գտնվել երգչախմբի փորձերին եւ շփվել մեր գրողներից 1-2-ի հետ։ Իսկ եթե ազատ ժամանակ ունենա, սիրով կծանոթանա մեր բնությանը, ավելին՝ կմագլցի լեռները, ինչն իր հոբին է։
Հետաքրքրվեցինք, այսօր Թուրքիայում հայկական մշակույթի հանդեպ կա՞ հետաքրքրություն։ Մեր զրուցակիցը պատասխանեց. «Վերջին շրջանում կա ընդգծված հետաքրքրություն։ Ի վերջո, մենք շփվում ենք միմյանց հետ։ Ոչ հայազգի ընկերներիցս երկուսը զբաղվել են ցեղասպանության գիտական ուսումնասիրություններով, ինչի մասին կիսվել են ինձ հետ…»։
Ընդհատելով Հայոց ցեղասպանությանը վերաբերող մեր հարցը՝ Բուրա Գիրիթլիօղլուն խնդրեց չծավալվել ցեղասպանության շուրջ եւ ընդամենն ասաց. «Պետք է Թուրքիան քայլ անի…»։ Ռեպլիկին՝ կոնկրետ ի՞նչ քայլ, հակիրճ պատասխանեց. «Պարզապես ներողություն խնդրի»։
Աղբյուր՝ aravot.am
