Քառօրյա պատերազմ․ Ապրիլի 2-5-ը մարտեր ընթացան շփման գծի ողջ երկայնքով

Ուղիղ 9 տարի առաջ 2016 թվականի ապրիլի 1-ի լույս 2-ի գիշերը ադրբեջանական կողմը Արցախի Հանրապետության նկատմամբ սկսեց լայնածավալ հարձակողական գործողություններ, կիրառելով իր զինանոցում եղած ռազմական տեխնիկայի գրեթե բոլոր հնարավոր տեսակները: Ապրիլի 2-5-ը մարտեր ընթացան շփման գծի ողջ երկայնքով, առավել թեժ մարտեր ընթացան ռազմաճակատի վերածված առաջնագծի հարավային (Հադրութ) եւ հյուսիսարեւելյան (Մարտակերտ) ուղղություններով։

Վերջնական տվյալներով` հայկական կողմից ռազմական գործողությունների հետեւանքով զոհվել է 110 եւ վիրավորվել 121 զինծառայող եւ կամավորական:

Ըստ էության Արցախի Ապրիլյան Քառօրյա պատերազմը առաջին 6-րդ սերնդի պատերազմն է, որը մղվել է Հայկական կողմի դեմ։ Դրա 6-րդ սերնդի պատերազմ լինելու տեսակետն առաջ են քաշել մի շարք ռազմաքաղաքական վերլուծաբաններ։ Դրա համար հիմք են հանդիսացել նոր տեսակի բարձրտեխնոլոգիական զինատեսակներով ռազմագործողությունների վարումը, որն իրականացվել է ագրեսիվ ադրբեջանական կողմից։

Ադրբեջանական գրոհիչ խմբերը գրավեցին ՊԲ 19 մարտական դիրք։ Դրանից զատ՝ ապրիլի 2-ին մի քանի ադրբեջանցի հատուկջոկատայիններ շրջանցեցին հայկական դիրքերը և ներթափանցեցին Մարտակերտի շրջանի Թալիշ գյուղ՝ սպանելով և խոշտանգելով 3 տարեց խաղաղ բնակչի։ Շատ չանցած՝ Թալիշ ներխուժած ադրբեջանցի հատուկջոկատայինները հայտնաբերվեցին և ոչնչացվեցին Արցախի ՊԲ մարտիկների կողմից։

Ապրիլի 2-3-ին առանց կենտրոնական ռեզերվի ուղիղ ներգրավման՝ ՊԲ առաջապահ ծառայություն իրականացնող ստորաբաժանումները հետ վերադարձրին կենսական կարևորություն ունեցող կորուսյալ դիրքերը Թալիշի հյուսիսում և Մարտակերտում։ Արդեն ապրիլի 3-ի առավոտյան, հասկանալով մարտական գործողությունների շարունակման անհեռանկարայնությունը, Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը հանդես եկավ կրակը դադարեցնելու քողարկված, բայց փաստացի առաջարկությամբ։

Ըստ ամենայնի, ադրբեջանական հրամանատարության պլանը ներառում էր երկու ուղղություններով ավելի խորը ներթափանցում, որից հետո նպատակ կար մարտի նետելու նաև կենտրոնական ուղղությամբ կուտակված գրոհային կոնտինգենտը։ ՊԲ հետախուզությանը հաջողվեց ժամանակին հավաստանշել կենտրոնական ուղղությամբ թշնամու զինտեխնիկայի կուտակումները՝ ոչնչացնելով դրանք դիպուկ հրետանային հարվածով, ինչի արդյունքում թշնամու տանկային և մոտոհրաձգային գումարտակները լուրջ կորուստներ ունեցան։

Ադրբեջանական կողմը կիրառել է իր զինանոցում եղած ռազմական տեխնիկայի գրեթե բոլոր հնարավոր տեսակները:

Ապրիլի 5-ին վերաթարմացվեց կրակի դադարեցման մասին 1994 թ․ փաստաթղթի գործողությունը։

Ապրիլի 8-ին, համաձայն նախօրոք ձեռք բերված պայմանավորվածության, հայկական և ադրբեջանական կողմերը, Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի դաշտային օգնականների միջնորդությամբ, իրականացրել են զոհվածների որոնողական աշխատանքներ, որոնց ընթացքում կրակի դադարեցման շուրջ պայմանավորվածությունների խախտում չի արձանագրվել։

Ըստ պաշտոնական տվյալների՝ 2016 թ. ապրիլ ամսվա ընթացքում հայկական զինված ուժերից մարտական գործողությունների հետևանքով զոհվել է 91 հոգի՝ 74 զինծառայող և 17 կամավորական: Ադրբեջանական զինուժի կորուստների մասին հստակ տվյալներ չկան: Տարբեր հաշվարկներով ադրբեջանական կողմի կորուստների թիվը գնահատվում է առնվազն 250-260 հոգի:

Անցել է 9 տարի, բայց ինչպես 44-օրյա պատերազմի, այնպես էլ քառօրյա պատերազմի վերքերը դեռ թարմ են մնում։