«Հայ հարևանս էլ էր համեղ պատրաստում». ադրբեջանցի լրագրողների տպավորությունները՝ Արցախից
«Հայ հարևանս էլ էր համեղ պատրաստում»։ Նոյեմբերի 17-21-ը ադրբեջանցի երեք լրագրողներ այցելել են Հայաստան և Արցախ։ Արցախի ժուռնալիստների միության նախագահ Կիմ Գաբրիելյանը Sputnik Արմենիային պատմել է, թե ինչպես են ադրբեջանցիներն իրենց զգացել Ստեփանակերտում և Շուշիում։
Երեքական լրագրողներ Ադրբեջանից և Հայաստանից նոյեմբերի 17-21-ը հայելային այցեր կատարեցին միմյանց երկրներ։ Ադրբեջանցի լրագրողները մեկ օր անցկացրին Ստեփանակերտում և Շուշիում։ Այժմ, երբ այցերն արդեն ավարտված են, երկու կողմերից էլ սկսում են իրեն տպավորություններից խոսել։
Բաքու և Գանձակ այցելած հայկական պատվիրակության լրագրող, վերլուծաբան Արտյոմ Երկանյանի տպավորությունները։ Իսկ ադրբեջանցի լրագրողների արցախյան այցի մասին տպավորություններն է ներկայացրել Արցախի ժուռնալիստների միության նախագահ Կիմ Գաբրիելյանը, որն ադրբեջանցի գործընկերներին ուղեկցող խմբի կազմում էր:
«Միմյանց հետ կես օր ենք շփվել` նախապես մշակված երթուղային ծրագրով։ Տպավորության կար, որ նրանք մեր երկու ժողովուրդների միջև առկա խնդիրներին ավելի խորահայաց են նայում, քան մենք, սովորաբար, տեսնում ենք ադրբեջանական մամուլում»,-նշում է Գաբրիելյանը։
Ադրբեջանցի երեք լրագրողներ` Trend լրատվական գործակալության գլխավոր խմբագիր Էլչին Վալիևը, 1news.az–ի լրագրող Էլշան Ռուստամովը և Vestnik Kafkaza in Azerbaijan–ի թղթակից Օրհան Յոլչուևը սկզբում այցելել են Շուշի, ապա Ստեփանակերտ։ Գաբրիելյանի խոսքով` լրագրողներն ապշած էին, որ կյանքը եռում է. քաղաքներում նոր շենքեր ու հաստատություններ են կառուցվում, փողոցներում երիտասարդներ են քայլում։
«Ես չեմ զարմանա, եթե նրանց հետագա հրապարակումներն այդ ամենի մասին ուրիշ երանգ ունենան։ Բայց զուտ մարդկային առումով` տպավորած էին»,- ասում է Գաբրիելյանը։
Շուշիում ադրբեջացիներն այցելել են Եզնիկ Մոզյանի անվան ուսումնարան, երկրաբանության ու կերպարվեստի թանգարաններ, հեռվից ուսումնասիրել մզկիթները` զարմանալով, որ դրանք լավ են պահպանվում։ Ստեփանակերտում էլ եղել են «Թումո» ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնում, միասին ճաշել են հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների և արցախցի լրագրողների հետ։
«Շատ հավանեցին ժենգյալով հացը։ Ուտելուց հետո մեկն ասաց` Ղարաբաղի բուրմունք կա մեջը, մյուսը հարցրեց` քանի՞ տեսակ կանաչի են օգտագործել։ Առհասարակ շատ գովեցին հայկական խոհանոցը։ Մեկն անգամ իր մանկությունն հիշեց` Բաքվում հայ հարևանս էլ նույնքան համեղ էր պատրաստում։ Դրանից հետո արցախցի լրագրողներն էլ, որոնցից ոմանք ծնվել էին Բաքվում, սկսեցին հարցուփորձ անել` իսկ Բաքվում այսինչ փողոցի, այսինչ խանութը դեռ կա՞, կամ այսինչ հուշարձանը պահպանվե՞լ է», – պատմում է Գաբրիելյանը։
Նրա խոսքով` ադրբեջանցի լրագրողները չէին խորշում քաղաքը Ստեփանակերտ անվանել, ոչ էլ որևէ դժգոհություն էին արտահայտում, երբ արցախցիները գործածում էին Արցախի Հանրապետություն եզրույթը։ Նրանք նաև համաձայնում էին արցախցի գործընկերների հետ, երբ վերջիններս ասում էին` ադրբեջանական մեդիայում հայերի մասին նյութերում հաճախ են «թշնամի» բառը գործածում, իսկ հայկական տիրույթում` Ադրբեջանի մասին կամ որպես «հակառակորդ» երկիր են գրում, կամ` «հարևան»։
Հանդիպման ընթացքում երկուստեք առաջարկներ են հնչել։ Ինքը` Կիմ Գաբրիելյանն, առաջարկել է ադրբեջանցի գործընկերներին Ստեփանակերտում և Բաքվում թղթակցային կետեր ստեղծել` փոխադարձ տեղեկություններ հաղորդելու համար։ Ադրբեջանցի լրագրողներն էլ կարծիք են հայտնել, որ լավ կլիներ` ոչ միայն երկու երկրների լրագրողները հանդիպեին, այլև բժիշկները, մտավորականները, տնտեսագետներն ու ծրագրավորողները։ Գաբրիելյանի խոսքով` հանդիպման վերջնական եզրակացությունն այն էր, որ խաղաղությունը և այդ խաղաղությունը խաթարող խնդիրը ճանաչելու համար պետք է ճանաչել միմյանց ճանաչել։
«Բայց արդյո՞ք հարևան երկրում պատրաստ են դրան, ցույց կտա ժամանակը»,- եզրափակում է Արցախի ժուռնալիստների միության նախագահը։
Նշենք, որ տասնյոթ տարվա մեջ առաջին անգամ ադրբեջանցի լրագրողները այցելեցին Արցախ։ Նախորդը 2002–ին էր։
Հիշեցնենք, որ լրագրողների փոխադարձ այցերի ծրագիրը նախապատրաստվել և կյանքի է կոչվել ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի համակարգմամբ՝ Հայաստանի, Արցախի և Ադրբեջանի համապատասխան գերատեսչությունների ներգրավմամբ։
