Ինչո՞ւ պարսկահայերը, լիբանանահայերը, ամերիկահայերը հայ են մնում, իսկ ռսահայերը դառնում են ռուս. Տիգրան Խզմալյան
«Ինչո՞ւ պարսկահայերը, լիբանանահայերը, ամերիկահայերը հայ են մնում, իսկ ռսահայերը դառնում են ռուս»: Կինոռեժիսոր Տիգրան Խզմալյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է.
«Ամռանը հայերը գալիս են Հայաստան։ Ամերիկայից ու Եվրոպայից, Մերձավոր Արևելքից ու Ռուսաստանից։ Հատկապես շատ են գալիս Ռուսաստանից, հիմնականում ընտանիքներով, ոմանք իրենց ռուս կանանց հետ, համարյա բոլորը երեխաներով։ Ու Երևանի զբոսայգիները լցվում են մանկական ձայներով, որոնց մեջ գերակայում է ռուսերենը։
Հայկական աչքերով, երբեմն դեռ հայկական անուններով երեխաները նեղվում ու փակվում են, երբ նրանց դիմում ես հայերեն կամ հարցնում ես՝ հասկանո՞ւմ են արդյոք մայրենի լեզուն։ Ծնողները միջամտում ու տեղեկացնում են, որ «երեխան ռուսական դպրոց ա գնում, հայերեն չգիտի․․․»:
Բա դուք հետը հայերեն չեք խոսո՞ւմ, գոնե հայրենիքում․․․ Այդ հարցից հետո սովորաբար խոսակցությունն ընդհատվում է։ Մոտ միլիոն հայ, վերջին քսան տարիների ընթացքում, մեր աչքի առաջ վերածվեցին ռսի և… վերացան։ Ինչո՞ւ պարսկահայերը, լիբանանահայերը, ամերիկահայերը հայ են մնում, իսկ ռսահայերը դառնում են ռուս։ Մեկ սերնդի ընթացքում, մի քանի տարում։
Սա երևի պատմության մեջ ամենապուպուշ ու քնքուշ ցեղասպանությունն է։ Կենացներով, Գառնի-Գեղարդ գնալ-գալով, խաշ-խորովածով։ Այն էլ քանի դեռ ողջ են Հայաստանից Ռուսաստան տեղափոխված ծնողները։ Ինչ մեղք են այդ երեխաները, ինչ դժբախտ են իրենց Մոսկվա-Կրասնոդար-Չիտա-Կուտայում։
Այդ երեխաները մեծանալով արդեն չեն գալու Հայաստան, նրանք արդեն կորցրել են հայրենիքի հետ ամենակարևոր կապը՝ լեզուն։ Հայաստանն այնտեղ է, որտեղ խոսում են հայերեն։ Հայը նա չէ, ում պապն էր հայ եղել, այլ նա, ում թոռն է մնացել հայ։ Հայերենն է մեր վերջին հանգրվանը։ Հայերենն է մեր հայրենիքը։ Մայրենի մայրենիքը»։
